Szczawnica - ogólne informacje

Szczawnica – miasto w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, od 1 stycznia 2008 r. siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Szczawnica. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Szczawnica leży w dolinie potoku Grajcarka, który jest prawym dopływem Dunajca. Znajduje się między Pieninami a pasmem Radziejowej z Beskidu Sądeckiego.

Według danych z 30 czerwca 2007 r. gmina miejska miała 7378 mieszkańców.

Szczawnica jest znanym uzdrowiskiem już od połowy XIX wieku. Leczone są tam choroby układu oddechowego i przewodu pokarmowego, ze względu na występowanie szczaw alkalicznych słonych oraz korzystnych warunków klimatycznych. Uzdrowisko Szczawnica wróciło ponownie w 2005 r. w drodze sądowego porozumienia do przedwojennych właścicieli rodziny hr. Stadnickich. Szczawnicki zdrój ma prawie dwieście lat. Obecnie (w 2009 roku) w centrum – przy placu Dietla – powstaje Muzeum Uzdrowiskowe, którego fundatorem jest Andrzej Mańkowski – wnuk Adama hr. Stadnickiego, ostatniego właściciela zdroju. Obecnie gromadzona jest ekspozycja związana ze szczawnickim uzdrowiskiem – zebrano ponad 350 różnego rodzaju przedmiotów związanych z lecznictwem zdrojowym, archiwalnych dokumentów, rycin, planów budynków, starych fotografii, kart pocztowych, książek.

W Szczawnicy znajduje się Stacja Narciarska Palenica z ok. 4 kilometrami tras narciarskich. Najdłuższa z nich – z Szafranówki (1800 m, tzw. Trasa Rodzinna) oraz najbardziej znana Palenica 1 z Palenicy (o długości 1000 m – jedna z ciekawszych tras zjazdowych w Polsce), są obsługiwane przez z 4-osobowy wyciąg krzesełkowy o przepustowości 2200 osób na godzinę, zarządzany przez Polskie Koleje Linowe.

W latach 1973-1982 połączona z Krościenkiem, nosiła wtedy nazwę Szczawnica-Krościenko. W 1982 r. nastąpił ponowny podział miejscowości.

1 stycznia 2008 r. zmieniono rodzaj gminy Szczawnica z miejskiego na miejsko-wiejski, co w praktyce oznaczało wyłączenie poza administrację miasta obszarów dawnych wsi Jaworki i Szlachtowa (nadając im status wsi) oraz Biała Woda i Czarna Woda (nadając im status części wsi Jaworki). Z wyłączonych terenów powstał obszar wiejski gminy miejsko-wiejskiej Szczawnica. Manewrowi temu wtórowało nietypowe "odebranie" praw miejskich Szczawnicy: 1 stycznia 2008 r. odebrano status miasta gminie miejskiej Szczawnica z równoczesnym (tego samego dnia) nadaniem statusu miasta miejscowości Szczawnica. Zabieg taki wynikał wyłącznie z ustawowego wymogu uwzględnienia zmiany statusu gminy i miejscowości wchodzącej w jej skład. Pomimo tego czysto biurokratycznego zabiegu Szczawnica de iure i de facto nie utraciła praw miejskich i ich potem nie otrzymała.

W Szczawnicy rozpoczyna się Droga Pienińska – szlak pieszo-rowerowy biegnący wzdłuż Dunajca (głównie po słowackiej stronie) i kończący się w słowackim Czerwonym Klasztorze.

W pobliżu znajduje się Góra Jarmuta, na której wg podań znajdować się miała pogańska świątynia.


 GNU Free Documentation License